ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΗΘΟΣ, ΩΣ ΑΡΕΤΗ
Η Παιδεία μορφώνει τον άνθρωπο σε Άνθρωπο! Συνιστά την ύπατη Τέχνη της ανθρωπινότητας. "Η Παιδεία καθάπερ ευδαίμων Χώρα πάντα τα αγαθά φέρει" (Σωκράτης). Από ολόκληρο το διάβα τού βίου του το κάθε άτομο το μόνο που προστίθεται είναι ό,τι εισπράττει από την Παιδεία! Η Παιδεία είναι ο ρυθμιστής της ζωής μας. Γι' αυτό αποτελεί απόλυτη αυταξία. Συνιστά, όμως, και αρετή, καθόσον αποδίδει μία τεράστια ολιστική δύναμη, με την οποία μπορεί να ενεργεί ο άνθρωπος. Από την παιδεία αναδύεται η αληθής βούληση να ενεργεί με ανθρωπιά. Μία ειδοποιός βούληση και δυνατότητα για πράξη του αγαθού σε συνδυασμό με την αλήθεια και το κάλλος. Δεν αρκεί η δύναμη της λογικής (λόγου), αλλά μία άρτια δύναμη ψυχική και πνευματική, η οποία αναδύεται από την αρμονική σύνθεση της επιθυμίας, της συνήθειας, της μνήμης και πολλών σημαντικών επιμέρους αρετών, οι οποίες εμπεδώνονται από μία ολιστική αειφόρο καλλιέργεια! Η ωραία αυτή σύνθεση τελεσιουργείται με τη δια βίου Παιδεία και αποφέρει, ως ανεκτίμητο καρπό την ύπατη ανθρώπινη επιθυμία και ανάγκη για Ελευθερία. Κάθε αρετή συνιστά δύναμη για ελευθερία. Στο ανώτατο επίπεδο όλες οι αρετές εξισορροπούνται αρμονικά και αναδύεται η ανιδιοτελής αγάπη. Με τον όρο ήθος παιδαγωγίας εννοούμε εκείνο μοναδικό ψυχικό κύκλωμα που ενώνει μέσα σε μία στιγμή ζωής τον παιδαγωγό με τον εκπαιδευόμενο και ταυτόχρονα τους δύο με το αντικειμενικό πνεύμα και τα πνευματικά αγαθά. Το έργο του παιδαγωγού δεν είναι απλά θεωρητικό, αλλά κυρίως πρακτικό. Ήτοι έργο ηθικό. ΕΊΝΑΙ Η ΙΔΙΑ Η ΖΩΗ ΤΟΥ! Το παιδαγωγικό ενέργημα ακολουθεί μία ιδιόμορφη αρχιτεκτονική, καθόσον η ανθρώπινη προσωπικότητα δομείται με τις αξίες, που είναι απόλυτα ιδιότυπες. Μία σύνθεση πολύπλοκη, πολλαπλή και ευαίσθητη, διαρκώς μεταβαλλόμενη, που έχει βαθιά ριζώματα στο γνωστικό, αισθητικό, ηθικό θρησκευτικό, κοινωνικό, υπόβαθρο. Πρώτοι ανδραγωγοί της ανθρωπότητας, για τη Δυτική διανόηση, αναγνωρίζονται οι Σωκράτης, Πλάτων, Αριστοτέλης και άλλοι. Φυσικά συμπεριλαμβάνεται οπωσδήποτε, και ο Ιησούς. Μία φιλοσοφική ορμή προς την πνευματική δημιουργία καθοδηγεί τον παιδαγωγό, δέχεται ο Πλάτων. Μία λαχτάρα που ωθεί τον άνθρωπο προς τα ύπατα αγαθά: προς την αλήθεια, το κάλλος και την ηθική πληρότητα και ολβιότητα προσεγγίζοντας την αιώνια πηγή το Θείο! Μία δίψα φιλοσοφική για γνώση και καλλιτεχνική λαχτάρα για δημιουργία, όπως και ηθική ανάταση προς την τελειότητα, από την οποία αναδύεται ο παιδαγωγικός έρωτας. Η παιδαγωγική ορμή, όπως όλες οι ενστιγματικές δυνάμεις, που κινούν τη ζωή μας, μετατρέπεται σε πνευματική ανάγκη, η οποία δεν εφησυχάζει, ώσπου να βρει πρακτικό τρόπο ικανοποίησης. Η παιδαγωγική πράξη καθίσταται ιδιότυπη πνευματική επικοινωνία και σύνδεση. Συνιστά την κρυστάλλωση των αξιών μέσα στον άνθρωπο και τον συνάνθρωπο. Έτσι γονιμοποιείται η ψυχή τού νέου για πνευματική δημιουργία με σκοπό την πληρότητα και ευτυχία. "Η παιδαγωγική ορμή στο "Συμπόσιο" του Πλάτωνα αρχίζει με την κατάφαση του ερωτικού αισθησιασμού, αλλά τελειώνει με έναν ερωτικό ιδεαλισμό, που στο βάθος είναι θρησκευτικός ασκητισμός ελληνικής μορφής. Μία εξαΰλωση και λατρεία της αγνής ομορφιάς πού είναι ένα με τη θεότητα" (Παπανούτσος) Ο Ελληνισμός ανακάλυψε τους νόμους της λογικής σκέψης και εγκαινίασε ένα κανόνα για την αποτίμηση των αγαθών της ζωής, τον Ανθρωπισμό (Humanismus). Ο Χριστιανισμός, ως ιδιότυπη αίσθηση της ζωής, ανακάλυψε τη "λογική της καρδιάς". Ο Αρχαίος Ελληνικός Κόσμος είχε ψυχή αριστοκρατική. Με τον Χριστιανισμό η μάζα θεμελιώνει ηθικά την κοινή υπόσταση. "Οι φτωχοί και καταφρονεμένοι θα δουν πρώτοι τον Θεό". Ο άνθρωπος λογαριάζεται όχι από την ιδιότητα του, αλλά μόνον γιατί είναι άνθρωπος! Ο έρωτας του Πλάτωνα γίνεται αγάπη στον Χριστιανισμό! Ο παιδαγωγός γίνεται τρυφερός "παιδαγωγός" της καρδιάς με την αγνή και θερμή, την πλημμυρισμένη από αληθινά χριστιανική αγάπη ψυχή. Εκφραστής είναι ο Pestalozzi. Η παιδαγωγική αγάπη καθίσταται πάθος ακοίμητο, που δεν αφήνει τον παιδαγωγό, ούτε στιγμή, να ησυχάσει. Μόνον, όταν ικανοποιείται χαρίζει την ευτυχία. Ο Παιδαγωγός μόνο με την αγάπη μορφώνει, γιατί με την αγάπη ξυπνάει μέσα στο νέο πάλι την αγάπη, που εξαγνίζει την ψυχή του και την υψώνει στην τελειότητα. Η παιδαγωγική τού Πλάτωνα είχε "ανδρική οπτική". Με το χριστιανικό πνεύμα της αγάπης η παιδεία απέκτησε και μία μορφή "θηλύτητας" ( γλυκύτητας). Μία ματιά της μητέρας! Ο παιδευτικός έρωτας είναι επιλεκτικός. Διαλέγει το αντικείμενό του. Η παιδαγωγική, όμως, αγάπη απλώνεται παντού, χωρίς προτιμήσεις. Είναι μία αδιάκριτη ψυχική ακτινοβολία με αντικείμενο τον νέο γενικά. Είναι προσηλωμένη στις πνευματικές αξίες και στην ιδιότυπη υπόσταση τού νέου. Έχει "ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΠΝΟΗ". Αυτή την αποστολή - καθήκον έχει και ο εκπαιδευτής- ανδραγωγός στη δημιουργική Στρατιωτική θητεία. Δύο αποκλίσεις του παιδαγωγικού ήθους παρουσιάζουν ενίοτε παθολογικές αλλοιώσεις, υπερβολές και ελλείψεις αντίστοιχα. Ο δεσποτικός παιδαγωγός ή παθητικός αντίστοιχα. Όταν χαθεί το άριστο μέτρο σύνθεσης η αγωγή οδηγείται στις δύο ακρότητες, στον άκαμπτο εκπαιδευτικό ετατισμό (κρατισμό) ή παιδευτικό ρομαντισμό, που καταντά παιδευτική αναρχία. Όπως κάθε αρετή η παιδαγωγική αναδύεται από το ύπατο λεπτό σημείο αρμονικής σύνθεσης. Τη χρυσή τομή! Αυτές οι λίγες σκέψεις αναδύονται ζωντανές στο νου φέρνοντας πάντα στη μνήμη μου τα σεβαστά Πρόσωπα των Δασκάλων μου, ειδικά του Δημοτικού Σχολείου. Πιο συγκεκριμένα, έχω πάντα ζωντανά μπροστά μου τον Δάσκαλό μου για τέσσερα χρόνια αείμνηστο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΚΑΡΡΑ, ο οποίος μάς ενέπνευσε με το παράδειγμά του δρόμους για τη ζωή μας ακολουθώντας και διδάσκοντας παραδειγματικά πιστά το παιδαγωγικό ήθος. Με την απόλυτη βεβαιότητα ομολογώ ότι, χωρίς τις σοφές παροτρύνσεις του, τουλάχιστον η ταπεινότητά μου, θα είχε ζήσει απερίγραπτα διαφορετικό τρόπο ζωής! Τον ευχαριστώ από της καρδιάς μου τα βάθη. Αιωνία η μνήμη του. Θαρρώ ότι κανένας μας δε λησμονεί τους Ευεργέτες του! Η αχαριστία συνιστά το κάκιστο αμάρτημα. (Το συνημμένο απείκασμα της αλησμόνητης μορφής του, δημοσιεύεται, ως ένα ελάχιστο αντίδωρο).
Δημήτρης Μπάκας Αύγουστος 2020
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου