Αρχαία Σχολή Ευελπίδων - «Στρατιωτικό» ιερό η Αμφίπολη;
Της Αγγελικής Κώττη //
Η Αμφίπολη φαίνεται να έχει πίσω της μια συναρπαστικότερη ιστορία από αυτήν που γνωρίζουμε. Οι ειδικοί συνεχίζουν τις μελέτες και θα παρουσιάσουν τα πορίσματά τους όταν θα είναι βέβαιοι, αλλά ας δούμε μερικές πρώτες σκέψεις που προκύπτουν. Όπως όλα δείχνουν, τα πάντα ξεκίνησαν από κάποιο ξύλινο τρόπαιο που στήθηκε στην κορυφή του λόφου Καστά εις ανάμνησιν κάποιας νίκης. Λίγα χρόνια μετά και ενώ ακόμα ζούσε ο Μέγας Αλέξανδρος, ξεκίνησε η διαμόρφωση του περιβόλου και ο ξύλινος κίονας- τρόπαιο αντικαταστάθηκε με τον Λέοντα. Για να γίνει όμως αυτό υπήρξε μορφοποίηση του λόφου σε τύμβο, όπως δείχνουν οι γεωλογικές μελέτες όλων αυτών των ετών.
Στον χώρο λειτουργούσε νεκροταφείο της εποχής του Σιδήρου και της Κλασικής εποχής. Άλλωστε, εκεί κοντά βρίσκονται και άλλα νεκροταφεία της Αμφίπολης. Το ταφικό μνημείο φαίνεται πως ξεκίνησε από τον τάφο του (κατοπινού) τέταρτου χώρου επάνω στον οποίο ανεγέρθηκαν τοίχοι και θόλος. Αυτά έγιναν σε μια φάση, όπως δέχτηκε ο Μανόλης Κορρές στο ΚΑΣ και όπως δείχνουν οι θολίτες (λίθοι του θόλου). Υπολείμματα από ξύλινα δοκάρια της κορυφής χρονολογούν την κατασκευή στην πρώιμη ελληνιστική περίοδο, περί το 320 π.Χ. Σε εκείνα τα χρόνια περίπου τοποθετείται και η κατασκευή του περιβόλου, όπως δείχνει η τεχνοτροπία.
•Ο τάφος πιθανώς ανήκε σε αφηρωισμένο νεκρό (νεκρό που λατρευόταν σαν ήρωας). Καθώς η Αμφίπολη ήταν στρατιωτικό κέντρο της περιοχής, η σκέψη οδηγεί προς το ότι ο χώρος ολόκληρος λειτουργούσε σαν τμήμα μιας αρχαίας «Σχολής Ευελπίδων»
Κάποιοι ιστορικοί συσχετισμοί ωθούν προς το ότι ο Μέγας Αλέξανδρος, ο οποίος συγκέντρωσε εκεί το στράτευμα για να ξεκινήσει η εκστρατεία κατά των Περσών, μοίρασε στρατιωτικούς βαθμούς στους εταίρους και τους συμμάχους με τελετουργίες μέσα στο ταφικό μνημείο. Υπήρξε δηλαδή αυτό ένα στρατιωτικό ιερό. Οι κατώτεροι αξιωματικοί έπαιρναν τον βαθμό τους μέχρι τον τρίτο χώρο, ενώ στον τέταρτο ορκίζονταν οι λίγοι υψηλόβαθμοι. Υπενθυμίζεται πως η εκστρατεία ξεκίνησε με περίπου 8.000 Μακεδόνες και με περίπου 30.000 συμμάχους.
Η εκστρατεία ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε, ο Αλέξανδρος πέθανε, οι επίγονοι διαίρεσαν την εξουσία και στην Αμφίπολη κυριάρχησε ο Κάσσανδρος. Σύμφωνα με τις υποθέσεις εργασίας, εκείνος είναι που σφραγίζει οριστικά τον τέταρτο χώρο με τη νεκρή γυναίκα και τους δύο νεκρούς άνδρες. Πρόκειται, ίσως, για την πρωθιέρεια και τους δύο ιερείς. Παρόμοιο ιερουργικό σχήμα συναντάμε και στον ναό της Τύχης στην Αίγυπτο. Πάντως, η μαρμάρινη θύρα του τέταρτου θαλάμου χρονολογείται στα χρόνια του Κασσάνδρου. Οι Αντιγονίδες συνεχίζουν να άρχουν τα επόμενα χρόνια και στον περίβολο βρίσκουμε χαράγματα με την ένδειξη ΑΝΤ που σχετίζεται, προφανώς, μαζί τους.
•Ο χώρος λειτουργεί μέχρι τη μάχη της Πύδνας και την ήττα των Μακεδόνων από τους Ρωμαίους. Επειδή όμως σημαίνει πολλά για τους Μακεδόνες, με τους ισχυρούς συμβολισμούς που εκπέμπει, οι Ρωμαίοι αποφασίζουν να σφραγίσουν το μνημείο και να το «εξαφανίσουν»
Προσπαθούν να αποκολλήσουν και τα μάρμαρα του περιβόλου, όμως δεν το καταφέρνουν και σε πολλά σημεία έχουν διατηρηθεί. Γιατί θέλουν να εξαφανίσουν και τον περίβολο; Διότι, πάντοτε σύμφωνα με τις υποθέσεις εργασίας, στον περίδρομό του γίνονταν στρατιωτικοί αγώνες στο πλαίσιο εκπαίδευσης των Μακεδόνων στρατιωτών. Επομένως, δεν πρέπει να μείνει ούτε η μνήμη του.
Τα σημάδια που δείχνουν πως σταματά η χρήση στη ρωμαϊκή εποχή είναι αρκετά. Ξεκινούν από τον τοίχο με τον οποίο σφραγίστηκε το προστώο με τις Σφίγγες και συνεχίζονται με την καραμεική που βρέθηκε στις επιχώσεις του περιβόλου, σε τμήματα όπου είχε αποξηλωθεί το μαρμάρινο θωράκιο. Επίσης στη ρωμαϊκή εποχή χρονολογείται ο γερανός που χρησιμοποιήθηκε για τη μεταφορά του μαρμάρου εκτός μνημείου. Η μελέτη για την καταπόνηση των δαπέδων, που υπολογίστηκε μηχανικά, δείχνει αυτή τη χρήση επί αιώνες.
Χιλιάδες μαρμάρινα θωράκια από τον περίβολο αγνοούνται, έχουν ενσωματωθεί σε άλλα κτίρια ή βρίσκονται στη βάση του φράγματος της Κερκίνης (τα τελευταία είναι τουλάχιστον 1.500). Επίσης, πολλές χιλιάδες μάρμαρα από την Αμφίπολη γενικά, είχαν συγκεντρωθεί και πωλούνταν από αγά της περιοχής. Αρκετά βρίσκονται σήμερα στο Λούβρο. Τα χαράγματα «γκράφιτι» που φέρουν και αυτά και όλα τα διάσπαρτα μάρμαρα που πλέον έχουν μεταφερθεί στον Καστά, μαρτυρούν πως πολλοί Θράκες άφηναν αναμνήσεις από το πέρασμά τους. Η περαιτέρω μελέτη είναι απαραίτητη.
•Οι μελετητές δεν έχουν μιλήσει δημόσια και τονίζουν πως χρειάζεται πολλή μελέτη ακόμα προκειμένου να καταλήξουν κάπου. Δεν βιάζονται πάντως. Το σημαντικότερο για το μνημείο είναι να προστατευθεί σωστά. Σε δεύτερη φάση πιθανώς θα μεταφερθεί στην κορυφή του τύμβου ο Λέων και ακολούθως θα επιτραπούν οι επισκέψεις. Πρώτα στον περίδρομο (τον δρόμο γύρω από τον περίβολο) και μετά και στους ταφικούς θαλάμους
πηγή:fragilemag
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου