Η συνάντησή μου με τον Πρωτοπρεσβύτερο Νεκτάριο Μαρκάκη, που υπηρετεί στη θέση του Στρατιωτικού Ιερέως με το βαθμό του Συνταγματάρχη στο Γ’Σ Σ στον ιερό Ναό Αγ. Κων/νου και Ελένης, μου έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσω μια έντονη προσωπικότητα με γνώσεις αξιοζήλευτες, έναν ιερέα που αγαπά και τιμά την ιεροσύνη του και τον Ελληνικό Στρατό. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Λεβεντογέννα Κρήτη, με επιθυμία από μικρο παιδί να υπηρετήσει την Εκκλησία μας. Είναι απόφοιτος της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής σχολής, κάτοχος μεταπτυχιακού στη θρησκειολογία, απόφοιτος Θεολογικής Σχολής, υποψήφιος Διδάκτωρ θεολογίας, επίσης διδάσκει Βυζαντινή μουσική και μας εκπλήσσει με τη διάθεση του για μάθηση. Ευγενικός, φιλόξενος ως γνήσιος Κρητικός, μου χάρισε ένα από τα βιβλία του, με ξενάγησε και μου μίλησε με ιδιαίτερη συγκίνηση για όλα όσα πρεσβεύει…
Μιλήστε μου για την αποστολή των Στρατιωτικών Ιερέων στις Μονάδες.
Ευχαρίστως, να σας πω αρχικά ότι η αποστολή των Στρατιωτικών Ιερέων στο στράτευμα είναι πολύπλευρη και πολύπτυχη. Όταν αναφερόμαστε στην αποστολή των Στρατιωτικών Ιερέων να έχουμε κατά νου, όχι μόνο την Μονάδα τύπου στρατοπέδου κέντρου εκπαιδεύσεως ή τάγματος όπου υπηρετούν μόνο στρατεύσιμοι. Το έργο αφορά μεν στρατόπεδα με στρατευσίμους, αλλά εκτείνεται και σε στρατιωτικές σχολές, στρατιωτικά νοσοκομεία, στρατιωτικά εργοστάσια, ναυτικές και αεροπορικές βάσεις κ.λ. Σε όλες αυτές τις στρατιωτικές δομές υπηρετούν όχι μόνο στρατεύσιμοι, αλλά και μόνιμα στελέχη και επιπλέον στις δομές υποστηρίξεως υπάρχουν οι οικογένειες των στελεχών με τα παιδιά τους. Συνεπώς, το έργο εκτείνεται επιπλέον σε στρατιωτικούς οικισμούς, σχολεία, παιδικούς σταθμούς, παραθεριστικά κέντρα, λέσχες, κατασκηνώσεις κ.λ.
Δηλαδή για να καταλάβουμε, οι Στρατιωτικοί Ιερείς, που εδρεύουν και που προεκτείνεται το έργο σας;
Για να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατότητα, οι Στρατιωτικοί Ιερείς τοποθετούμαστε σε Μείζονες Σχηματισμούς, σε μεγάλες διοικήσεις και από εκεί εξορμούμε για την αποστολή μας. Οι θέσεις Στρατιωτικών Ιερέων δεν είναι αποκλειστικά στο Στρατό Ξηράς. Έχει θέσεις και στο Πολεμικό Ναυτικό και στην Πολεμική Αεροπορία. Οι Στρατιωτικοί Ιερείς απαρτίζουμε ένα σώμα, το Σώμα Στρατιωτικών Ιερέων το οποίο είναι, όπως λέμε, Κοινό Σώμα, δηλαδή μπορούμε και τοποθετούμαστε σε μονάδες και διοικήσεις και των τριών κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων.
Ένας Ιερέας στο Πολεμικό Ναυτικό, έχει μονάδες μόνο του Πολεμικού Ναυτικού;
Όχι απαραίτητα. Έχει μονάδες όλων των κλάδων. Εξαρτάται την περιοχή στην οποία ευρίσκεται. Ο κάθε Στρατιωτικός Ιερέας με την τοποθέτησή του σε κάποια διοίκηση, αναλαμβάνει σύμφωνα με διαταγή και κάποια, ας πούμε, περιφέρεια, τη λεγόμενη Περιοχή Ευθύνης και επιτελεί την αποστολή του σε όλες τις Μονάδες που βρίσκονται και εδρεύουν στην περιοχή αυτή. Για παράδειγμα, εδώ στη Θεσσαλονίκη η διοίκηση είναι το Γ΄ Σώμα Στρατού. Ο Ιερέας του Γ΄ Σώματος έχει μια Περιοχή Ευθύνης περίπου όλη την Κεντρική Μακεδονία και εξυπηρετούμε όλες τις μονάδες και υπηρεσίες των Ενόπλων Δυνάμεων που εδρεύουν στην περιοχή αυτή.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι οι Στρατιωτικοί Ιερείς είναι σχετικά πρόσφατος θεσμός, περίπου πενήντα ετών. Ισχύει αυτό;
Δεν ισχύει αυτό φυσικά, αφού οι Στρατιωτικοί Ιερείς θεσμοθετήθηκαν από τον Καποδίστρια ήδη με τη δημιουργία του Νέου Ελληνικού Κράτους. Είναι ένα από τα στρατιωτικά Σώματα τα οποία συγκρότησε ο Καποδίστριας. Αλλά και πολύ πριν, στην βυζαντινή εποχή, τα εκστρατευτικά σώματα συνοδευόταν από ιερείς. Συνεπώς, το Σώμα Στρατιωτικών Ιερέων έχει μακραίωνη ιστορία και πλούσια προσφορά.
«Πρωτοστατούμε και αγωνιζόμαστε για την ελευθερία του συνανθρώπου…»
Οπότε είναι πολύ παλαιός ο θεσμός!
Ναι, και μάλιστα να προσθέσω για τη βυζαντινή περίοδο που προανέφερα ότι επειδή τα στρατιωτικά τμήματα κατά τις εκστρατείες απομακρυνόταν από τις εκκλησιαστικές τους δομές και ενορίες και επιχειρούσαν σε τόπους όπου δεν υπήρχαν Εκκλησίες, γι’ αυτό συνόδευαν ιερείς οι οποίοι είχαν μαζί τους και φορητή Αγία Τράπεζα.
Δηλαδή πως ήταν μια φορητή Αγία Τράπεζα; Στο μέγεθος μιας Αγίας Τράπεζας ενός Ιερού Ναού την οποία μετέφεραν;
Δεν είχε αυτό το μέγεθος. ήταν κάτι πιο απλό. Ήταν ένα σανίδι ή ένα ύφασμα το οποίο ξεδιπλωνόταν επάνω σε οποιοδήποτε τραπέζι και επάνω εκεί τελούσαν την Θεία Λειτουργία.
Σε οποιοδήποτε χώρο που δεν ήταν Ιερός Ναός;
Ναι, οπουδήποτε μπορούσαν να συναχθούν τα στρατεύματα, κυρίως στην ύπαιθρο κάτω από μια σκηνή ή σε οποιοδήποτε στεγασμένο χώρο. Όπου ήταν πρόσφορος ο χώρος.
Και γινόταν Θεία Λειτουργία κανονικά;
Βεβαίως. Αυτή ήταν η αποστολή, να υπάρχει στο στράτευμα Ιερέας με φορητή Αγία Τράπεζα για να είναι λειτουργημένοι ο άνθρωποι που βρισκόταν μακριά από τις εστίες τους και τις Εκκλησίες τους λόγω του πολέμου και της εκστρατείας. Και να προσθέσω ότι η τακτική αυτή, η λειτουργική αυτή πρακτική της φορητής Αγίας Τραπέζης ήταν πρακτική μοναστική και στρατιωτική. Δηλαδή φορητή Αγία Τράπεζα χρησιμοποιούσαν και οι αναχωρητές ασκητές οι οποίοι απομακρυνόταν σε έρημους τόπους για ηρεμία και προσευχή και οι στρατιωτικοί που βρισκόταν σε εκστρατείες. Η σημερινή πρακτική, να υπάρχει σε κάθε Αγία Τράπεζα ύφασμα το οποίο απλώνουμε οι λειτουργοί για την Θεία Λειτουργία, το λεγόμενο Αντιμήνσιο, είναι ακριβώς κατάλοιπο και προέκταση αυτής της μοναστικής και στρατιωτικής πρακτικής.
Υπάρχουν ειδικές προσευχές οι οποίες αναφέρονται στο Στρατό;
Σε κάθε Ιερή Ακολουθία, σε κάθε Θεία Λειτουργία, η Εκκλησία εύχεται «υπέρ του κατά ξηράν, θάλασσαν και αέρα φιλοχρίστου ημών στρατού» και «υπέρ ενισχύσεως και ευοδώσεως του φιλοχρίστου ημών στρατού».
«Η τέχνη του Στρατιωτικού Ιερέως είναι να κρατάει την παράλληλη πορεία μεταξύ Στρατού και Εκκλησίας…»
Ποια η σχέση σας με τις κατά τόπους Μητροπόλεις και τους Μητροπολίτες;
Πατέρα με παιδιού. Είμαστε η προέκταση της Εκκλησίας στο Στρατό. Αλίμονο εάν δεν είμαστε μέρος της Εκκλησίας. Η εκκλησιολογία είναι ξεκάθαρη και σαφής. Ο Στρατιωτικός Ιερέας είναι η προέκταση της Εκκλησίας στο Στρατό. Γι αυτό και οι Στρατιωτικοί Ιερείς πρώτα είναι Ιερείς σε ενορία, αποκτούν την εκκλησιαστική εμπειρία και έπειτα η Εκκλησία τους επιτρέπει να επιλεγούν στο Στρατό, ακριβώς για να επιτελέσουν το έργο της Εκκλησίας στο Στρατό. Η τέχνη του Στρατιωτικού Ιερέως είναι να μπορεί να συνθέτει τα του Στρατού και τα της Εκκλησίας. Ο Στρατιωτικός Ιερέας είναι σαν να κινείται επάνω σε σιδηροτροχιές σαν τον σιδηρόδρομο. Η τέχνη είναι να διατηρήσουμε σταθερά παράλληλες και σε διακριτική απόσταση ώστε να μην είναι ούτε συγκλίνουσες, δηλαδή να επικαλύπτει ο ένας θεσμός τον άλλον, ούτε αποκλίνουσες, ώστε να δημιουργείται αδιαφορία και περιφρόνηση του ενός θεσμού προς τον άλλον. Για σκεφθείτε ένας Στρατιωτικός Ιερέας να δρα μέσα στο Στρατό δίχως να λαμβάνει υπ όψιν του τα στρατιωτικά δεδομένα και προβλεπόμενα, ή και αντιστρόφως να κινείται στο Στρατό δίχως ιεροπρέπεια. Συνεπώς η τέχνη του Στρατιωτικού Ιερέως είναι να κρατάει την παράλληλη πορεία μεταξύ Στρατού και Εκκλησίας.
Με ποιόν τρόπο η θρησκευτική υπηρεσία διακονεί το στράτευμα;
Πολλοί νομίζουν ότι οι Στρατιωτικοί Ιερείς είμαστε κάτι σαν τους ψυχολόγους, για να προσφέρουμε ψυχολογική υποστήριξη στο στράτευμα. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Η αποστολή μας δεν είναι η ψυχολογική υποστήριξη. Δηλαδή εάν γεμίσει με ψυχολόγους ο Στρατός, δεν χρειάζονται οι Στρατιωτικοί Ιερείς; Και αντίστροφα. Εάν έχουμε πολλούς Στρατιωτικούς Ιερείς, αναπληρώνουμε το έργο των ψυχολόγων; Όπως καταλαβαίνετε δεν είναι έτσι τα πράγματα. Ο Στρατιωτικός Ιερεύς, όχι μόνο υποστηρίζει ψυχολογικά το προσωπικό, αλλά κάνει κάτι πολύ πιο σπουδαίο και διαφορετικό. Αντανακλά την παρουσία του Θεού και αποκαλύπτει το ίδιο τον Θεό. Έλεγε ένας, μακαριστός τώρα, Στρατιωτικός Ιερέας, ο Αρχιμανδρίτης Ελευθέριος Νουφράκης από την πατρίδα μου την Κρήτη, ότι ο πιστός και σωστός Ιερέας είναι η πιστή αντανάκλαση του Κυρίου του. Αυτό κατορθώνεται με τη λειτουργική ζωή. Αυτό που στηρίζει και ζωογονεί τον άνθρωπο είναι η παρουσία του Θεού. Οι άνθρωποι μέσα από την Θεία Λειτουργία βιώνουν την παρουσία του Θεού στη ζωή τους. Έτσι, όχι μόνο στηρίζονται και αναζωογονούνται, αλλά και αγιάζονται. Σκοπός είναι η εκκλησιαστικοποίηση των ανθρώπων. Ίσως κάποιες φορές ο ψυχολόγος να προτείνει τη συνέχιση ενός πάθους ή μιας αμαρτίας για να κάνει τον άνθρωπο να νιώσει ψυχολογικά καλύτερα. Ο Ιερέας όμως αγωνίζεται ώστε να απελευθερωθεί ο άνθρωπος από τα πάθη του και τις εξαρτήσεις του, ώστε ελεύθερος πια να μπορεί να ακολουθεί την πορεία της ζωής του. Παράλληλα, η ενίσχυση της πίστεως βοηθά τον άνθρωπο να αποκτήσει δυνάμεις για τόλμη και θάρρος. Όταν ο άνθρωπος αντλεί δύναμη από την Πίστη στο Θεό, τότε όλα μπορεί να τα κατορθώσει. Η πίστη βοηθά ώστε ο άνθρωπος να εξισορροπήσει, να τα έχει καλά και με τον εαυτό του και με τους άλλους. Επιπλέον, η Εκκλησία εμπνέει φιλοπατρία, απαραίτητη αρετή για έναν στρατιωτικό. Δεν υπάρχει Ιερέας που να μην είναι φιλόπατρις και δεν μπορεί κάποιος να είναι στο στράτευμα δίχως φιλοπατρία. Ακόμη και σε περίπτωση πολέμου, ο Ιερέας είναι αυτός που σηματοδοτεί την πορεία για να μην χάσουμε τον δρόμο μας και την αποστολή μας. Ξέρετε ότι στον πόλεμο ο άνθρωπος δρα διαφορετικά, άλλοτε με μίσος και θυμό, και άλλοτε με φόβο και τρόμο. Και τα δύο αυτά συναισθήματα είναι οι χειρότεροι σύμβουλοι. Ο Ιερέας έχει αποστολή να επαναφέρει την υγιή πνευματική κατάσταση των ανθρώπων.
Ποια είναι η αντιμετώπιση με το προσωπικό το οποίο ανήκει σε άλλες θρησκείες ή αιρέσεις ή είναι άθεοι;
Όλοι οι άνθρωποι είναι το ίδιο. Δεν είναι σωστές οι διακρίσεις. Όλοι είναι εικόνα Θεού. Κανείς δεν είναι αντίπαλός μας ή απέναντί μας. Ο Στρατιωτικός Ιερέας οφείλει να διαλέγεται με κάθε άνθρωπο κάθε θρησκεύματος ή όχι, κάθε άνθρωπο καλής θελήσεως. Υπάρχουν πολλοί που δεν ενστερνίζονται τα δικά μας πιστεύω, όμως ζητούν διάλογο και επικοινωνία, θέλουν συζήτηση και έχουν απορίες και σκέψεις επάνω σε θρησκευτικά και θεολογικά ζητήματα. Ο Στρατιωτικός Ιερέας δεν πρέπει, ούτε να παραβλέπει το δόγμα της Εκκλησίας και να υποχωρεί σε ζητήματα πίστεως, αλλά ούτε και να ασκεί πολεμική ενάντια στις αντιλήψεις των άλλων ανθρώπων. Για να το πετύχει αυτό οφείλει να γνωρίζει τη δεοντολογία των διαχριστιανικών και διαθρησκειακών διαλόγων η οποία έχει διαμορφωθεί από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Στο σημείο αυτό να σας πληροφορήσω ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο διεξάγει διαλόγους με τις άλλες χριστιανικές ομολογίες και θρησκείες με την πανορθόδοξη συμφωνία και συγκατάθεση των υπόλοιπων αυτοκεφάλων Εκκλησιών. Συνεπώς όταν η Εκκλησία επίσημα διαλέγεται, εμείς δεν μπορούμε να παραβλέπουμε τον τρόπο επικοινωνίας και να ασκούμε πολεμική εναντίον των υπολοίπων μη ορθοδόξων, αλλά με αγάπη και διάκριση να απαντάμε σε κάθε άνθρωπο που ενδιαφέρεται να επικοινωνήσει μαζί μας.
«Ο Πιστός και σωστός Ιερέας είναι η πιστή αντανάκλαση του Κυρίου του…»
Ποιες ώρες της ημέρας οφείλει ο Στρατιωτικός Ιερέας να εργάζεται;
Είναι εικοσιτετράωρη η αποστολή μας. Δεν έχουμε ωράριο. Το ρολόι το έχουμε στο χέρι για να έχουμε συνέπεια στο πρόγραμμά μας, όχι για να σχολάσουμε. Η αποστολή μας είναι καθημερινή. Σίγουρα στο πρωινό οκτάωρο. Αλλά και απογεύματα και σαββατοκύριακα και εορτές και αργίες. Τότε, τις Κυριακές και τις αργίες είναι το σημαντικότερο έργο των Στρατιωτικών Ιερέων, η Θεία Λειτουργία. Θα λειτουργήσουμε Κυριακές, εορτές και αργίες, θα εξομολογήσουμε απογεύματα και βράδια, θα τελέσουμε ιεροπραξίες και επιμνημόσυνες δεήσεις τα απογεύματα στις οικίες των στρατιωτικών, θα μεταδώσουμε την Θεία Κοινωνία σε αναξιοπαθούντες νύχτα και χαράματα κ.α. Όσο εργάζεται ο Θεός, οφείλει να εργάζεται και ο Ιερέας Του.
Μπορείτε να μας παρουσιάσετε το καθημερινό πρόγραμμα μιας συνηθισμένης ημέρας στο Στρατό;
Εντελώς ενδεικτικά θα σας πω, διότι όπως προαναφέραμε, είναι πολύπλευρο και πολύπτυχο το έργο μας, όπου μόνο μια ημέρα δεν είναι δυνατόν να καταστεί ενδεικτική του έργου μας. Η κάθε ημέρα είναι διαφορετική και ανακύπτουν πολλές φορές πρωτόγνωρες προκλήσεις. Η πρώτη κίνηση το πρωί, πριν από όλα είναι να πάμε στο Ναό μας να ανάψουμε το καντηλάκι της Παναγιάς μας. Εδώ παρενθετικά να αναφέρω ότι την επιμέλεια για να ανάβει το κανδήλι στο εικόνισμα της Παναγιάς μας, της προστάτιδος των Ενόπλων Δυνάμεων της Πατρίδος μας, μου την ενέπνευσε, όχι κάποιος Ιερέας ή θεολόγος ή μοναχός, αλλά στρατιωτικός και μάλιστα ανώτατος. Και θέλω να επισημάνω το μεγαλείο της πίστεως και το μέγεθος της πνευματικότητας που κρύβουν πολλοί στρατιωτικοί δίχως να τη διαφημίζουν. Πρώτα λοιπόν ανάβουμε το κανδήλι και έπειτα κάνουμε τον Όρθρο ή μια προσευχή πρωινή. Ο Στρατιωτικός Ιερέας οφείλει να ξεκινήσει την ημέρα του προσευχητικά και λατρευτικά. Όχι από το γραφείο αλλά από τον Ναό. Όπως ο κάθε Στρατιωτικός το πρωί οφείλει να αναφέρει στον ανώτερό του, έτσι και ο Ιερέας πρωτίστως αναφέρεται στον Θεό για τους ανθρώπους του και τα προβλήματά τους. Έτσι ξεκινά η ημερήσια αποστολή μας. Εάν δεν έχουμε το: «από Θεού άρξασθε», εάν η ημέρα μας δεν αρχίζει με την πρωινή προσευχή προς τον Θεό, με τον Όρθρο, τότε όλα τα υπόλοιπα που κάνουμε στην αποστολή μας είναι «τζάμπα» και μάταια. Εάν προτάξουμε το γραφείο από τον Ναό, τότε χάσαμε την αποστολή μας. Στη συνέχεια ξεκινάμε για τις μονάδες και τις υπηρεσίες τις οποίες έχουμε προγραμματίσει να επισκεφτούμε. Τελούμε τον Αγιασμό, πηγαίνουμε με χαρά και χαμόγελο, να ξεκουράσουμε λίγο τους ανθρώπους. Η παρουσία μας δεν πρέπει να είναι πρόσθετο φορτίο στις υποχρεώσεις τους, αλλά μικρή όαση στην καθημερινότητά τους. Μαζί με τον Αγιασμό, ακούνε και δυο λόγια, μια μικρή ομιλία, η οποία όμως δεν είναι επιτηδευμένη με συγκεκριμένη θεματολογία, αλλά περισσότερο λόγια παρηγοριάς και ελπίδας, αγάπης και κατηχήσεως ώστε να πληροφορούνται οι άνθρωποί μας για τα πιστεύω της Ορθοδοξίας μας. Στη συνέχεια, αφιερώνουμε χρόνο για να δούμε προσωπικά και να επικοινωνήσουμε με όποιους επιθυμούν συζήτηση, επικοινωνία, εξομολόγηση. Ποιμαντικό έργο επιτελείται και σε συζητήσεις με επισκέψεις στους χώρους εργασίας. Καταλήγουμε και πάλι στο Ναό για να μιλήσουμε με ανθρώπους που θέλουν να μας δουν και στο γραφείο για τις όποιες υποχρεώσεις προκύψουν. Στα προαναφερθέντα να συμπληρώσω ότι στην καθημερινότητά μας εντάσσονται επετειακές εκδηλώσεις, ορκωμοσίες, προσωπική επικοινωνία και εξομολόγηση, ιεροπραξίες σε στρατιωτικούς οικισμούς κ.λ. Αφιερώνουμε και αρκετό χρόνο για την επίβλεψη συντήρησης, ευπρεπισμού και προετοιμασίας των Στρατιωτικών Ιερών Ναών για τις Ακολουθίες και εορτές.
Υπάρχει λέξη κλειδί όπου συνηθίζετε να λέτε στο προσωπικό;
Ναι, φυσικά, να λέμε μεταξύ μας την καλημέρα. Ακόμη και μαλωμένοι να είμαστε, η καλημέρα σπάει τον πάγο, ζεσταίνει τις ανθρώπινες σχέσεις, φέρνει πιο κοντά τους ανθρώπους. Είναι το πρώτο βήμα, το πρώτο σκαλοπάτι για την εξωστρέφεια την οποία επαγγέλλεται ο κ. Αρχηγός του Στρατού μας και τόσο σοφά την έχει εμπνεύσει. Δίχως καλημέρα οι ανθρώπινες σχέσεις δύσκολα ξεκινούν. Κάποτε, σε μια στρατιωτική σχολή περνούσαν οι μαθητές από μπροστά μου σαν ρομποτάκια. Καθώς περπατούσαν, επίμονα κοιτούσαν ψηλά και δεν είχαν ουδεμία αίσθηση του χώρου και ποιος περνάει ή βρίσκεται δίπλα τους. Χαριτολογώντας τους έλεγα, ρε παιδιά μαλωμένοι είμαστε; Και απαντούσαν, όχι πάτερ. Εεε τότε πείτε μια καλημέρα. Έτσι έσπασε ο πάγος. Να λέμε μια καλημέρα μεταξύ μας!
«Εάν δεν καλλιεργηθεί η πίστη, τότε καθίσταται ανενεργή…»
Πολλές φορές αναφέρεστε οι Ιερείς σε θαύματα. Τι είναι το θαύμα και πως ορίζεται;
Όλα τα θαύματα του Χριστού δεν είχαν σκοπό τη διαφήμιση. Το θαύμα δεν έχει σκοπό τον εντυπωσιασμό, αλλά την θεραπεία του ασθενούντος ανθρώπου. Όλα τα θαύματα του Χριστού ήταν από αγάπη και συμπόνια, για τη σωτηρία του ανθρώπου. Πολλές φορές περιμένουμε το θαύμα να είναι κάτι υπερφυσικό. Όμως ο Χριστός έκανε κάτι φυσικό. Αποκαθιστούσε τον άνθρωπο στη φυσική του κατάσταση, από την παρά φύσιν κατάσταση, από την αφύσικη στη φυσική. Γι’ αυτό θεράπευε ασθενείς. Ο Χριστός από την αφύσικη κατάσταση αποκαθιστούσε τον άνθρωπο στην φυσική, ώστε μετά να τον ανεβάσει στο επόμενο σκαλοπάτι που είναι το υπέρ φύσιν με την Ανάσταση.
Θεωρείτε ότι η πνευματικότητα της θρησκείας μας είναι υποβαθμισμένη στις ημέρες μας;
Η πνευματικότητα είναι σταθερή αξία και δεν υποβαθμίζεται. Το πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι δεν ανακαλύπτουμε και δεν αξιοποιούμε αυτόν τον πνευματικό πλούτο. Όταν κάποιος ακατήχητος νιώσει την ανάγκη να εκφράσει θρησκευτικότητα, τότε καταφεύγει, όχι σε μια πίστη ανεπτυγμένης πνευματικότητας, αλλά σε μια θρησκεία απλουστευμένη, σε μια νηπιακή θρησκευτικότητα, ασχολείται με δεισιδαιμονίες και αυτολυτρώσεις. Το ίδιο παρατηρούμε και με τις αιρέσεις που έχουν μια απλουστευμένη θρησκευτική εκδοχή, μια απλή αίθουσα με ένα αναλόγιο για μια νηπιακού τύπου διδασκαλία και μερικά τραγουδάκια. Για να μεταβείς από την θρησκευτικότητα των υποβαθμισμένων θρησκειών και των αιρέσεων, στην κοινοτική σωτηριολογική αντίληψη, στην αντίληψη να νοιαστείς για τον πλησίον, όχι απομονωμένος αλλά σε συνάρτηση με τον συνάνθρωπο, θέλει αρκετά βήματα και μερικά σκαλοπάτια. Εάν δεν καλλιεργηθεί η πίστη, τότε καθίσταται ανενεργή. Το ζητούμενο είναι να ανακαλύψει ο κάθε άνθρωπος τον πνευματικό πλούτο και το μεγαλείο της πίστεως.
Τι υποστηρίζει η Εκκλησία για τον πόλεμο; Οι Στρατιωτικοί Ιερείς λαμβάνετε μέρος σε πόλεμο;
Το εάν λαμβάνουμε μέρος σε πόλεμο, θα σας παραπέμψω στην ιστορία και σε άπειρες φωτογραφίες με κληρικούς ένοπλους και αγωνιστές. Τώρα για το εάν επιτρέπεται να λαμβάνουμε μέρος σε πόλεμο. Κοιτάξτε. Υποστηρίζουμε στην Ορθόδοξη Θεολογία ότι ο άνθρωπος είναι κατ’ εικόνα Θεού. Τι σημαίνει το κατ’ Εικόνα; Ότι ο άνθρωπος είναι πλασμένος από τον Θεό ελεύθερος, έχει το χάρισμα της ελευθερίας. Κάθε τι που στερεί και καταργεί την ελευθερία του ανθρώπου είναι αντίθετο με το κατ’ εικόνα, είναι δηλαδή αίρεση και αμαύρωση της εικόνος του Θεού. Γι αυτό, ακόμη και με το τίμημα της ζωής μας οφείλουμε να υποστηρίξουμε την ελευθερία του ανθρώπου, δηλαδή το κατ εικόνα Θεού στον συνάνθρωπο. Γι αυτό και κάθε φορά που απειλείται η ελευθερία του ανθρώπου, εάν δεν υπάρχει άλλος τρόπος να αντιμετωπισθεί ο πόλεμος παρά μόνο με πόλεμο, τότε όχι μόνο δεν κρυβόμαστε, αλλά πρωτοστατούμε και αγωνιζόμαστε για την ελευθερία του συνανθρώπου.
Ποιος πρέπει να είναι ο πρώτιστος σκοπός κάποιου που θέλει να γίνει Στρατιωτικός Ιερέας;
Ο Στρατιωτικός Ιερέας οφείλει να εμπνέεται από φιλοπατρία. Επιπλέον να είναι εργατικός, να είναι άνθρωπος αδιάλειπτης προσφοράς και να αγαπάει το στράτευμα. Αυτό είναι το ποίμνιο το οποίο μας εμπιστεύθηκε ο Θεός, οι στρατιωτικοί, οι οικογένειές τους, οι στρατεύσιμοι. Είναι τιμή μας, αλλά και ευθύνη να διακονούμε αυτόν τον ένδοξο χώρο. Σε οποιαδήποτε ηλικία κι αν βρισκόμαστε να μην χάνουμε τη φρεσκάδα όπως αυτή διακατείχε την ύπαρξή μας τον πρώτο καιρό που προσληφθήκαμε στις Ένοπλες Δυνάμεις. Το Σώμα Στρατιωτικών Ιερέων διαθέτει Ιερείς με πολυετή εμπειρία στα εκκλησιαστικά και ποιμαντικά θέματα. Μια πρότασή μου θα ήταν, στους Ιερείς που δεν είναι διορισμένοι στο δημόσιο να τους επιτραπεί να μετέχουν στην επιλογή προσλήψεως Στρατιωτικών Ιερέων. Έτσι θα υπάρξει η δυνατότητα να εμπλουτισθεί το Σώμα και με νεώτερους ηλικιακά Ιερείς οι οποίοι θα είναι και πιο κοντά στην ηλικία των στρατευσίμων.
Πλησιάζουν τα Χριστούγεννα. Θα θέλατε να κλείσουμε με το νόημα της μεγάλης αυτής εορτής;
Πράγματι τα Χριστούγεννα εορτάζονται σε όλο τον κόσμο. Είναι το κοσμοϊστορικό γεγονός την έλευσης του Χριστού στη γη. Εμείς οι Ορθόδοξοι δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στα Χριστούγεννα. Μην ξεχνάμε ότι τα Χριστούγεννα είναι επίκεντρο πολλών άλλων εορτών και γίνεται το σταθερό σημείο για την καθιέρωση άλλων εορτών, όπως της Περιτομής οκτώ ημέρες μετά, της Υπαπαντής σαράντα ημέρες μετά, του Ευαγγελισμού εννέα μήνες πριν και άλλων εορτών. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος την αποκαλεί «Μητρόπολιν πασών των εορτών». Οι προετοιμασίες και οι στολισμοί για τα Χριστούγεννα ήδη έχουν αρχίσει. Όλος ο κόσμος συμμετέχει στο εορταστικό κλίμα και ύφος των ημερών. Μην προσπεράσουμε όμως την μεγάλη αυτή Εορτή δίχως το αποκορύφωμα που είναι η Θεία Λειτουργία. Τότε που ο κάθε Ιερός Ναός γίνεται το σπήλαιο της Βηθλεέμ, η Αγία Τράπεζα γίνεται η φάτνη και μέσα εκεί γεννιέται το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, ο αισθητός Χριστός, η Θεία Κοινωνία, για να κοινωνήσουμε οι πιστοί και εντός μας, στην ύπαρξή μας να γεννηθεί ο Χριστός. Έτσι τα Χριστούγεννα δεν θα είναι επετειακά, αλλά αισθητά και βιωματικά. Εάν στολίσουμε όλες τις πλατείες και τα σπίτια, εάν γεμίσουμε τα τραπέζια μας εδέσματα και γλυκίσματα, εάν ακουστούν παντού ύμνοι και κάλαντα, δίχως την χριστουγεννιάτικη Θεία Λειτουργία όλα αυτά είναι ατελή και ελλιπή. Όμως με την Θεία Λειτουργία, όλα αυτά που προετοιμάζουμε λαμβάνουν νόημα και περιεχόμενο, αφού θα αντανακλούν την χαρά μας και την ευφροσύνη μας για το γεγονός ότι λειτουργηθήκαμε και με την Θεία Λειτουργία και την Θεία Κοινωνία βιώσαμε τη έλευση και την γέννηση του Χριστού ως πραγματικό και βιωματικό γεγονός. Χριστούγεννα χωρίς Χριστό δεν γίνονται και γι αυτό να ευχηθούμε, τα φετινά Χριστούγεννα να είναι για όλον τον κόσμο πραγματικά και βιωματικά. Και να προσθέσω κάτι ακόμη. Οφείλουμε να βιώσουμε την Θεία Λειτουργία των Χριστουγέννων διπλά και για όλους εκείνους που δεν γνώρισαν τον Χριστό, που είναι εγκλωβισμένοι σε άλλες κοσμοθεωρίες και δεν μπορούν να δουν τον Χριστό, αλλά και για όλους εκείνους που θα ήθελαν να λειτουργηθούν, όμως για κάποιους λόγους, όπως ασθένεια, ξενιτειά, φυλάκιση κ.λ. δεν θα μπορέσουν να συμμετάσχουν στην Θεία Λειτουργία των Χριστουγέννων.
Συνέντευξη: Βιβή Κάραλη
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου