INTERNATIONAL HELLENIC ASSOCIATION
Claymont, Delaware 19703
U.S.A
Απριλίου 25, 2018
Προς:
την Ελληνική Κυβέρνηση
την Βουλή των Ελλήνων
τις Τοπικές Αυτοδιοικήσεις
την Δασική Υπηρεσία
την Πυροσβεστική Υπηρεσία
όλον τον Ελληνικό λαό
Κάθε χρόνο χιλιάδες στρέμματα δασωδών και κατοικημένων εκτάσεων γίνονται παρανάλωμα της φωτιάς λόγω των μεγάλων πυρκαγιών. Οι συνέπειες δεν αργούν να φανούν: υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος, καταστροφές κρατικής και ιδιωτικής περιουσίας. Έπονται πλημμύρες με αντίστοιχα καταστροφικά φαινόμενα.
Κάθε χρόνο λυπούμεθα για τις καταστροφές, αλλά δεν αλλάζει τίποτα. Επιτέλους ας κάνουμε κάτι γι’ αυτό. Πολίτες και Πολιτεία μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη (το σημαντικότερο), στην έγκαιρη ανίχνευση και ταχύτατη επέμβαση πρώτης προσβολής για δραστική αντιμετώπιση της φωτιάς προτού επεκταθεί, και στην αποκατάσταση των ζημιών (π.χ. αναδάσωση, έργα συγκράτησης του εδάφους, αντιπλημμυρικά έργα, αποζημιώσεις κ.λπ).
Προτού μιλήσουμε για μερικά από τα βασικά αίτια των πυρκαγιών και προτείνουμε τρόπους αντιμετώπισης, θα τονίσουμε μία προκλητική αστοχία των Ελληνικών κυβερνήσεων που χρειάζεται άμεση νομοθετική ρύθμιση για επανόρθωση. Πρόκειται για την ανάθεση της δασοπυρόσβεσης αποκλειστικά στην Πυροσβεστική Υπηρεσία, με αφαίρεση όλων των σχετικών αρμοδιοτήτων από τις Δασικές Υπηρεσίες της Ελλάδος, και μάλιστα με πρόβλεψη μηδαμινής συνεργασίας με αυτές. Η αφαίρεση αυτής της αρμοδιότητας από τη Δασική Υπηρεσία συνέβη τον Μάιο του 1998, με τον νόμο 2612/98. Εμπειρογνώμονες εξέφρασαν τις έντονες ανησυχίες τους, καθώς το ίδιο ακατάλληλο σύστημα είχε ήδη εφαρμοσθεί από 35/ετίας στην Πορτογαλία, με συγκλονιστικά δυσάρεστα αποτελέσματα. Αυτά συμβαίνουν, όταν αβασάνιστα επιλέγουμε συστήματα της Γερμανίας και των Σκανδιναβικών χωρών, όπου επικρατούν εντελώς διαφορετικές συνθήκες, δηλαδή με πολλές και συχνές βροχές κατά το θέρος, με πυκνή διάνοιξη δασοδρόμων, ομαλές συνθήκες εδάφους (πεδινά και μικρές ημιορεινές κλίσεις) και με περιορισμένη βιοποικιλότητα δασοπονικών ειδών. Όλοι αυτοί οι παράγοντες είναι αντίθετοι με τους αντίστοιχους στην Ελλάδα. Οι Έλληνες δασολόγοι και δασοπόνοι έχουν σπουδάσει σε 65 εξαμηνιαία μαθήματατην βιοποικιλότητα/διαφοροποιήσεις, σπιθαμή προς σπιθαμή, πολλών εκατοντάδων δασοπονικών ειδών, τις πάμπολλες ιδιαιτερότητες των δασών και νομοτέλειες λειτουργίας αυτών των ιδιαιτεροτήτων, καθώς και τους κινδύνους και τους τρόπουςκαταπολέμησης τους, πέρα από την εμβριθή γνώση των δασικών περιοχών και την καθοδήγηση των πυροσβεστικών δυνάμεων, γρήγορα, εύστοχα και αποτελεσματικά. Η Πυροσβεστική Υπηρεσία διαθέτει μεν πολύ καλά εκπαιδευμένο προσωπικό, όχι όμως για την πυρόσβεση σε δάση, καθώς δεν έχει τις γνώσεις των δασολόγων-δασοπόνων. Για τον λόγον αυτόν είναι αναγκαία η στενή και αγαστή συνεργασία της Δασικής με την Πυροσβεστική Υπηρεσία. Η πρόσληψη αποφοίτων Δασολογίας και Δασοπονίας στην Πυροσβεστική Υπηρεσία δεν είναι λύση, καθώς απλά στερεί από αυτούς τους αποφοίτους την ευκαιρία για περαιτέρω γνώση των δασικών συνθηκών και της ποικιλομορφίας και εναλλαγής των τοπογραφικών και εδαφικώνδιαφοροποιήσεων (κλίσεις, χαράδρες, είδη εναλασσόμενης βλάστησης, κίνδυνοι πρός αποφυγήν, είδη και κατάσταση δασοδρόμων, τόποι πηγών ή μικρών ρευμάτων για προμήθεια νερού κλπ.) ή τους κατατάσσει σε θέσεις όπου δεν χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους. Για να πεισθείτε, απλά συγκρίνετε την αποτελεσματικότητα της Ελλάδας στην δασική πυρόσβεση πριν και μετά το 1998. Καλούμε την κυβέρνηση να επανορθώσει άμεσα, επιστρέφοντας στην Δασική Υπηρεσία τις αρμοδιότητες που της ανήκουν, και προμηθεύοντας την με το απαραίτητο προσωπικό και εξοπλισμό, ώστε σε συνεργασία με την Πυροσβεστική, να επιτυγχάνεται τάχιστα η προσβολή της φωτιάς, προτού εξαπλωθεί.
ΑΙΤΙΕΣ ΤΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ
Πρώτον, τα πάσης φύσεως απορρίμματα, δηλαδή τα σκουπίδια στις χωματερές, αλλά και αυτά που πετιούνται γύρω από τους δήμους και παρασύρονται από τον άνεμο και τις βροχές κάτω από γέφυρες, σε ρέματα, δίπλα σε δασικούς δρόμους και μέσα στα δάση. Κάθε δημότης που χτίζει σπίτι ή αυθαίρετο στο δάσος –υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες αυθαίρετα μέσα στα δάση– ή ανανεώνει την επίπλωση του, πετάει τα άχρηστα και τα μπάζα όπου βρει, γιατί είναι ο πιο ανώδυνος και ανέξοδος τρόπος·αρκεί να μην είναι στην αυλή του και στο σπίτι του. Επιπλέον παρατηρείται το φαινόμενο σε τόπους αναψυχής σε δασικές περιοχές, όπου πηγαίνει ο κόσμος για να φάει και να διασκεδάσει, μετά να αφήνει απορρίμματα στο δάσος. Ανάμεσα στα απορρίματα που πετιούνται ή εγκαταλείπονται στο δάσος, υπάρχουν και υλικά όπως τζάμια, γκαζάκια, πλαστικά, μεταλλικά ή άλλα αντικείμενα που με τον καυτό ήλιο γίνονται εστίες φωτιάς. Είναι άκρως απαραίτητο να κατανοήσουμε πως τα αίτια των πυρκαγιών που ξεσπούν στην Ελλάδα είναι κατά περισσότερο από το 95% ανθρωπογενή.
Μια άλλη αιτία πυρκαγιάς είναι οι εμπρησμοί από τους λεγόμενους «οικοπεδοφάγους» ή και από βοσκούς (για να φυτρώσει χορτάρι) οι οποίοι εγκληματούν ηθελημένα. Άλλες φορές οι εμπρησμοί ίσως να έχουν σχέση με εθνικά θέματα. Η ευθύνη των εκάστοτε κυβερνήσεων είναι τεράστια, γιατί δεν θεσπίζουνεγκαίρως όλα εκείνα τα μέτρα που είναι απαραίτητα για να αποτρέψουν τους υποψήφιους οικοπεδοφάγους και εμπρηστές.
Οι μετασχηματιστές ελαίου της ΔΕΗ και τα καλώδια υψηλής τάσεως που ακουμπούν στα δένδρα και μπορούν υπό προϋποθέσεις να προκαλέσουν ανάφλεξη, είναι επίσηςμια άλλη αιτία πυρκαγιάς που πρέπει να τονίσουμε.
ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Την πρώτη και βασική ευθύνη έχει η Πολιτεία, κατά δεύτερο λόγο η Τοπική Αυτοδιοίκηση και τέλος εμείς οι απλοί πολίτες. Η Πολιτεία σε συνεργασία με τις κατά τόπους Τοπικές Αυτοδιοικήσεις πρέπει να θεσμοθετήσουν ένα επιτελικό όργανο προστασίας δασών και πρόληψης πυρκαγιών. Αυτό το επιτελικό όργανο οφείλει να καταστρώσει έγκαιρα ένα πρόγραμμα πρόληψης και έγκαιρης αντιμετώπισης πυρκαγιών, ανάλογο του βαθμού επικινδυνότητας της περιοχής.
Σ’ αυτό το όργανο πρέπει να μετέχουν οπωσδήποτε υπεύθυνοι παράγοντες από:
1. τα Υπουργεία Εσωτερικών, Γεωργίας και Δημόσιας Τάξης
2. τη Δασική Υπηρεσία
3. την Πυροσβεστική Υπηρεσία
4. την Τοπική Αυτοδιοίκηση πρώτου, δεύτερου και τρίτου βαθμού
5. την Μετεωρολογική Υπηρεσία
6. τον Στρατό
7. φυσιολατρικούς και ορειβατικούς συλλόγους και οικολογικές οργανώσεις
8. κινήματα εθελοντών πολιτών για την προστασία της φύσης
Το πρόγραμμα πρέπει να έχει τους εξής στόχους:
1. Προληπτικά και έγκαιρα (τον χειμώνα και την άνοιξη), ο κάθε Δήμος να καθαρίσειτα σκουπίδια από το δάσος και από περιοχές που μπορούν να δημιουργήσουν κίνδυνο πυρκαγιάς στο δάσος. Οι ορειβατικοί, φυσιολατρικοί και οικολογικοί σύλλογοι να καταστρώσουν προγράμματα με αποκλειστικό στόχο τον καθαρισμό των σκουπιδιών από τα μονοπάτια και τις ρεματιές και από όπου γενικά υπάρχουν σκουπίδια σε μέρη όπου η πρόσβαση οχημάτων του Δήμου δεν είναι δυνατή. Οι Δήμοι και οι Κοινότητες να φροντίσουν να ελέγχουν τις χωματερές και να καθαρίζουν τα μπάζα όπου υπάρχουν. Σε καμία χωματερή να μην υπάρχει ή σιγοκαίει φωτιά.
2. Γενική επιφυλακή όλων των προαναφερομένων παραγόντων από Ιούνιο μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου, με έμφαση στους τρείς πλέον επικίνδυνους μήνες Ιούλιο-Αύγουστο-Σεπτέμβριο, στην χαμηλή ζώνη, κάτω του υψομέτρου των 600 μέτρων υπεράνω θάλασσας. Ιδιαίτερα αυξημένη επιφυλακή –κυρίως εκ μέρους των Δήμων και Κοινοτήτων οι οποίοι δεν πρέπει να επαναπαύονται στο κράτος– όταν η μετεωρολογική υπηρεσία προειδοποιεί για έκτακτα καιρικά φαινόμενα, όπως καύσωνας και δυνατοί άνεμοι.
3. Να γίνονται αυστηροί έλεγχοι σε όσους αυτή την επικίνδυνη περίοδο πηγαίνουν στο δάσος και κυρίως να απαγορεύεται άναμμα φωτιάς σε ανοιχτό χώρο. Να υπάρχουν ενημερωτικά φυλλάδια για όλα τα απαραίτητα μέτρα και προφυλάξεις που πρέπει να πάρουν αυτές οι ομάδες για την πυροπροστασία των δασών.
4. Να προταθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση (σε συνεργασία με τις άλλες μεσογειακές χώρες) η σύσταση ειδικής επιτροπής πυροπροστασίας, πρόληψης και αποτροπής φυσικών καταστροφών. Να δημιουργηθούν διεθνή δίκτυα συνεργασίας μεταξύ γειτονικών χωρών με στόχο την αλληλοβοήθεια σε περίπτωση μεγάλων καταστροφών.
5. Να δημιουργηθούν κατάλληλοι, ελεγχόμενοι χώροι απόρριψης μπαζών και να θεσμοθετηθούν αυστηρότατοι νόμοι με υψηλά πρόστιμα, για όσους ρυπαίνουν το περιβάλλον με μπάζα και σκουπίδια.
6. Οι αστυνομικές αρχές να εντατικοποιήσουν τους ελέγχους πολεοδομικών παραβάσεων σε δασικές και καμμένες εκτάσεις.Απαραίτητο είναι το εθνικό κτηματολόγιο και δασολόγιο, με ανοικτή πρόσβαση των πολιτών, για να μειωθεί η αυθαιρεσία. Επίσης, τα ανοικτά δεδομένα δίνουν δυνατότητες πρόσθετης επεξεργασίας και εξαγωγής στατιστικών στοιχείων για έλεγχο των καταστροφών, της απόδοσης των μέτρων πυροπροστασίας κ.λπ.
7. Να ενταχθούν κατάλληλες ενημερωτικές/εκπαιδευτικέςδραστηριότητες στα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Να γίνονται ενημερωτικές εκπομπές από ειδικούς στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, για τις αιτίες των πυρκαγιών.Να διοργανωθούν συνέδρια και ημερίδες ευαισθητοποίησης του κοινού και ανταλλαγής απόψεων, καθώς και μεταφοράς τεχνολογίας από άλλες χώρες. Να γίνει αξιοποίηση και εφαρμογή των αποτελεσμάτων της έρευνας από Ελληνικά πανεπιστήμια (Παν. Αιγαίου, δασολογικές σχολές ΑΠΘ και Δημοκριτείου Παν. Θράκης-Ορεστιάδος, Ινστιτούτα Δασικών Ερευνών Αθήνας και Θεσσαλονίκης-Λουτρά Θέρμης, ΤΕΙ Δασοπονίας Δράμας, Λάρισας, Καρδίτσας, Καρπενησίου-Λαμίας και τα πολυτεχνεία ΑΠΘ και ΕΜΠ που έχουν κάνει σχετικές έρευνες).
8. Να διατεθούν εθνικά και ευρωπαϊκά κονδύλια για την υποστήριξη του προγράμματος και την ετοιμότητα της Δασικής και της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.
Ο φυσικός πλούτος της χώρας συμβάλλει τα μέγιστα στην ευημερία του λαού μας και αποτελεί κληρονομιά της πατρίδας μας που πρέπει να κληροδοτηθεί στις επόμενες γενιές. Αυτό θα επιτευχθεί μόνο, αν αναλάβουμε όλοι το μερίδιο της ευθύνης που μας αναλογεί και ακόμα περισσότερο – αν μπορούμε. Και μπορούμε!
Ένα παράδειγμα προετοιμασίας για την περίπτωση του Παρνασσού: Στον Παρνασσό υπάρχει ένα πυροφυλάκιο στην θέση Πυργάκια στα 1.900 μέτρα περίπου, και μπορεί να κτιστεί άλλο ένα μικρό καταφύγιο – πυροφυλάκιο, στην κορυφή του Παρνασσού Λιάκουρα στα 2.154 μ. Γύρω από τον ορεινό όγκο του Παρνασσού υπάρχουν πέντε Δήμοι. Ένας από τους Δήμους αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να καλέσει εκπροσώπους από τους άλλους Δήμους για να συζητήσουν ένα και μόνο αποκλειστικό θέμα: Την πυροπροστασία. Στην σύσκεψη αυτή εκτός από τους δημάρχους και τους αρμόδιους υπαλλήλους των Δήμων καλούνται: Το Δασαρχείο, η Πυροσβεστική, η Αστυνομία, η Αρχαιολογία, ορειβατικοί και φυσιολατρικοί σύλλογοι, εθελοντικά σώματα πυροσβεστών κ.λπ. (οι Δήμοι γνωρίζουν ποιους να καλέσουν). Στην σύσκεψη αποφασίζεται οκαταμερισμός των αρμοδιοτήτων του κάθε φορέα και ο συντονισμός των λειτουργιών του. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο όλοι οι φορείς επαγρυπνούν στα πλαίσια ενός συντονιστικού οργάνου, που θα λειτουργεί μέρα και νύχτα. Το πυροφυλάκιο θα επανδρωθεί με υπαλλήλους του Δήμου αποσπασμένους τους δύο μήνες γι’ αυτήν την δουλειά. Οι Δήμοι μπορούν να δράσουν από μόνοι τους, χωρίς την συμπαράσταση της πολιτείας, αν αυτή δεν προσφέρεται. Δεν είναι πάντοτε η έλλειψη χρημάτων το πρόβλημα, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς τι τεράστια ποσά διατίθενται για την κατάσβεση των πυρκαγιών που θα μπορούσαν να αποφευχθούν.
Η ανοικτή αυτή επιστολή προς Πολιτεία και Πολίτες συνετάχθη από την επιτροπή για την Πυροπροστασία των Δασών του ΔΕΣ, η οποία αποτελείται απο τα ακόλουθα μέλη:
Ανδρεάτος Αντώνιος, Καθηγητής, Σχολή Ικάρων, ΕΛΛΑΣ
Αρωνιάδου–Anderjaska Βασιλική, PhD, Res. Associate Professor of Neurosciences, USUHS, Bethesda, Maryland, USA
Βασιλειάδης Δαμιανός, Εκπαιδευτικός, Συγγραφέας, Διπλωματούχος οδηγός βουνού, ΕΛΛΑΣ
Ευθυμίου Παύλος Ν., Ομότιμος Καθηγητής Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ΕΛΛΑΣ
Κακούλη-Duarte Θωμαή, PhD, Director enviroCORE, Lecturer in Biosciences, Dept. of Science and Health, Institute of Technology, Carlow, Ιρλανδία
Νιάρχος Πάνος, Καθηγητής (ret.), Indiana University, USA
Ρήγος Ευάγγελος, IHA Director, Master Mariner, Pace University, BBA, NY, ΕΛΛΑΣ
Χατζόπουλος Ιωάννης Ν., MSCE, PhD, Καθηγητής (Emeritus), Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ΕΛΛΑΣ, Τ. καθηγητής Πανεπιστημίου CSUF, USA
Ο Διεθνής Ελληνικός Σύνδεσμος (International Hellenic Association) είναι ένας υπερκομματικός, μη κερδοσκοπικός οργανισμός, με μέλη 3000 Έλληνες και φιλέλληνες ακαδημαϊκούς, και έδρα στις ΗΠΑ.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου